khademollhasan

قرآن، کتاب آسمانی، کلام الهی، میراث جاودان محمّدی و منبع معارف راستین وحیانی و مشعل فرزوان در زندگی انسانی است.
از این رو شناخت آن و دستیابی به معارف بلندش از وظایف هر خردمندی است. رسول گرامی اسلام(ص)، اهل بیت خویش را مرجع شناخت قرآن معرفی و امت اسلامی را به آنان ارجاع داده است.
فاطمه زهرا(س) درباره‌ی ویژگی‌های قرآن کریم و جایگاه سخن الهی، کلمات بسیار زیبایی را در خطبه‌ای که در مسجد مدینه(1) ایراد نمودند، بیان کرده‌اند که به اختصار به برخی از گفتارها و توصیه‌های حضرتش اشاره می‌کنیم:

1. قرآن گویایی راستگو
«کتابُ اللهِ الناطقُ و القرآنُ الصّادقُ= کتاب گویای الهی است همان قرآن راستگو».
این کتاب دستورات خداوند و اهداف و مقاصد خود را مانند نطق و بیان به روشنی بیان می‌کند و جای هیچ ابهامی باقی نمی‌گذارد.
«صادق» است، یعنی هیچ باطل و خلاف حقیقت در آن نیست.

2. نوری بلند و درخشان
«النُّورِ السَّاطِعِ وَ الضِّیَاءِ اللَّامِعِ= [قرآن] نور فروزان و روشنی درخشان [است]»
«سطوع»(2) به معنای ارتفاع و انتشار است.
«النور السّاطع» یعنی: نور بلند، به این معنا که قرآن، نورش تلألؤ دارد و فراگیر است، در عالم نورافشانی می‌کند.
«ضیاء» (3) یعنی روشنی و «لامع»(4) به معنای روشنی دهنده است؛ یعنی قرآن علاوه بر این که خود نور است و درخشنده می‌باشد، روشنی دهنده هم هست. به این معنا که هم قرآن حق است و از هر باطل و تاریکی به دور است و هم دیگران را هدایتگری می‌کند.

3. روشنی دلایل قرآن
«بَیّنة بصائره= بینایی‌ها و بینش‌هایش آشکار است»
مراد این است که دلایل و برهان‌های قرآن بر توحید و نبوت و قیامت روشن و واضح است و هر شخص ولو دانشمند و فرهیخته نباشد می‌تواند به اندازه‌ی فهم خود از قرآن استفاده کند.

4. رهنمونی به بهشت
«قائدٌ إلی الرّضوانِ اتّباعُه= پیروی از قرآن، پیروان آن را به بهشت رضوان رهبری می‌کند»
«رضوان» یعنی رضایت و خشنودی. رضا و خرسندی پروردگار بزرگ‌ترین خشنودی‌ها و اساس هر سعادت و نیک‌بختی است. بدیهی و روشن است پیروان واقعی قرآن در دنیا و آخرت مورد رضایت خداوند می‌باشند.
بعضی از اصحاب معرفت می‌گویند:‌«رضوان» بهشتی است معنوی و بالاتر از بهشت مادی و لذائذ ظاهری.(5)

5. گوش سپاری به قرآن، وسیله‌ای برای نجات
«مؤدٍ الی النّجاده استماعُه= گوش سپاری دقیق قرآن، سبب نجات می‌شود.»
«سماع» یا «اسماع» به گوش دادن سطحی و ظاهری می‌گویند؛ و «استماع» از باب افتعال به معنای گوش دادن دقیق و عمیق است.(6)

6. دستیابی به حجت‌های الهی
«بِه تُنال حُجَجُ اللهِ المنوّره= به واسطه‌ی قرآن است که به حجت‌های نورانی خدا دست یافته می‌شود.»
یعنی به وسیله‌ی قرآن کریم می‌توان در همه‌ی امور به حجت‌های روشنگر الهی دست یافت، حتی حجّیت عترت و سنت هم از قرآن استفاده می‌شود.

7. جامع تمام احکام و دستورات الهی
ام الائمه(ع) می‌فرماید:
«وَ عَزَائِمُهُ الْمُفَسَّرَةُ، وَ مَحَارِمُهُ الْمُحَذَّرَةُ، وَ بَیِّنَاتُهُ الْجَالِیَةُ، وَ بَرَاهِینُهُ الْکَافِیَةُ ، وَ فَضَائِلُهُ الْمَنْدُوبَةُ، وَ رُخَصُهُ الْمَوْهُوبَةُ، وَ شَرَائِعُهُ الْمَکْتُوبَةُ= به وسیله‌ی قرآن است که به واجبات بیان شده و محرمات منع شده و دلیل‌های آشکار خداوند و برهان‌های کافی او و خوبی‌های زیبایش (مستحبات) و رخصت‌های بخشیده‌اش (مباحات) و قوانین واجبش (مانند حدود و دیات) می‌توان دست یافت.
مراد صدیقه‌ی طاهره(س) این است که قرآن کریم که از پیامبر اسلام(ص) به یادگار باقی مانده است، شامل تمام احکام و دستورات الهی می‌باشد. البته این بدان معنا نیست که مسلمین از ائمه هدی(علیهم السلام) بی‌نیاز باشند، چراکه در همین کتاب آسمانی، با صراحت مسلمانان را به اهل بیت و عترت پیامبر(علیهم السلام) سفارش و راهنمایی می‌کند.
محمد حسن درایتی.

پی نوشت ها
1. بحارالانوار، ج29، ص222-223.
2 . ترتیب کتاب العین، ج2، ص819.
3 . همان، ص1057.
4 . المنجد، ص734.
5 . خطبه حضرت فاطمه زهرا(س) و ماجرای فدک، ص68 (پاورقی).
6 . همان.

میخواست با علی سوی مسجد رود ولی
دردا که تازیانه ی غنفز امان نداد
می خواست که دهد جان به بشت در
جون بی کسی علی دید جان نداد
هرقهرمان کند به نشان خود افتخار
ولی زهرا نشان خود به علی هم نشان نداد